Άξιος Μνείας
James Gates Percival
Η αμερικανική ποίηση την εποχή της Εθνεγερσίας του 1821, προσέφερε σημαντική ώθηση και δημιούργησε κύμα υποστήριξης υπέρ της Ελληνικής υπόθεσης στον Αμερικανικό λαό. Ένας από τους εκπροσώπους αυτής της τάσης, ήταν ο James Gates Percival (1795-1865), γεωλόγος, ιατρός, πολυγραφότατος ποιητής και θερμός φιλέλληνας. Ο Πέρσιβαλ, σαφώς επηρεασμένος από την ποίηση του Λόρδου Βύρωνα, είναι από τους σημαντικότερους εκφραστές του ρομαντικού ρεύματος την εποχή εκείνη στις ΗΠΑ, ένας εκ των «Ιερών 7», και γράφει με πάθος υπέρ της ελευθερίας όλων των λαών του κόσμου που διάγουν υπό δουλεία και καταπίεση κι αγωνίζονται να αποτινάξουν τυρρανικό ζυγό.
Ο Julius Ward, βιογράφος του Πέρσιβαλ, θα γράψει για αυτόν: «Όποιος διαβάσει τον πρώτο τόμο του θα εκπλαγεί από τον αριθμό των ποιημάτων που αφιέρωσε στη χειραφέτηση και επέκταση της ανθρώπινης ελευθερίας στην Ελλάδα την Ιταλία και Νότια Αμερική…».
Λίγο μετά την είδηση του ξεσπάσματος της Ελληνικής επανάστασης, ο Πέρσιβαλ σε εντελώς βυρωνικό ύφος, θα γράψει το εμβληματικό του έργο «Ωδή στη χειραφέτηση της Ελλάδος» το οποίο συμπεριλαμβάνεται στην ποιητική του συλλογή Poems που κυκλοφόρησε στις 25 Ιουλίου 1821. Αφού ξεκινήσει με την επίκληση του ποιήματος Δεύτε παίδες Ελλήνων, συνεχίζει επικαλούμενος τις μάχες του Μαραθώνα και των Θερμοπυλών, εξυμνεί σαν άλλος Τυρταίος και Αισχύλος το αρχαίο πνεύμα της Σπάρτης και της Αθήνας και προτρέπει τους Έλληνες να δώσουν τα πάντα για τον ιερό σκοπό τους.
Ωδή στη χειραφέτηση της Ελλάδος.
Δεῦτε παῖδες των Ἑλλῆνων-Ελληνικό πολεμικό τραγούδι
Στην Ελλάδα ανατέλει η αυγή,
Το σύννεφο που την εκάλυπτε σκορπίζει
κοίτα πάλι! Η μέρα λαμπυρίζει
όταν των Περσικών ορδών η φυγή
στου Μαραθώνα την άνιση πάλη
πετάχτηκαν σαν ημίθεοι αρχαίοι,
εμπνευσμένοι πατριώτες και πάλι,
και λάκισαν, τι αίσχος, οι εχθροί οι σπουδαίοι
και δόξας στεφάνια τους στέψαν το κεφάλι…»
«…Έλληνες πάρτε τα άρματα!
Τη λευτεριά ζητήστε…
από τα βουνά που αγροικάτε
της λευτεριάς το σάλπισμα εσείς κάντε να αντιλαλήσει
και του βορρά τα πικρά δεσμά να λύσει
σχίστε το μαύρο σάβανο,
ο Μωρηάς πρέπει να ζήσει….»
(Σε ελεύθερη απόδοση από το έργο Αγγλική φιλολογία, Μ.Β, Ραΐζη)
Ode to the emancipation of Greece
Δεῦτε παῖδες των Ἑλλῆνων-Greek War Song
«…O’ER Greece a dawn is rising;
The clouds that shroud her break away:
Again, behold! the immortal day,
When Persia’s hosts chastising,
In Marathon’s unequal fight,
The demigods of old arose,
And mantled in the patriot’s might,
Drove back in shame their myriad foes,
And crowned their brows with civic wreaths of light…»
«…From those mountains where you lurk,
Send the voice of freedom forth,
Spread it through the fetter’d north,
And from Morea tear her funeral pall…»
Το βάθος και το εύρος αλλά και αυτή ακόμα η ποσότητα των ποιημάτων που αφιερώνει ο Πάρσιβαλ στον σκοπό της Ελληνικής λευτεριάς είναι εντυπωσιακός και ο ιδεαλισμός του παρορμητικός κι ασυγκράτητος. Θα ακολουθήσουν άλλα ποιήματα όπως: Η Ελλάς από το όρος Ελικών, Η Ελευθερία στην Αθήνα, Οι Έλληνες Ορεινοί, το τελευταίο τραγούδι του Έλληνα πατριώτη, Η Ελληνική Ελευθερία, Ελλάς, Το Ελληνικό τραγούδι της Νίκης, Το τραγούδι του Έλληνα μετανάστη, Η Παλλάς του Σουνίου και πολλά άλλα.
Επιμύθιο: Ο Πάρσιβαλ, ήταν από τις λίγες φωνές της διανόησης στις ΗΠΑ των αρχών του 19ου αιώνα που εναντιώθηκε στη δουλεία των μαύρων και υπερασπίστηκε καθολικά την ανθρώπινη ελευθερία…. δεν θα μπορούσε άλλωστε να κάνει διαφορετικά αφού όντως εμφορείτο από το ύψιστο αυτό ανθρώπινο ιδανικό στο οποίο αφιέρωσε το πνευματικό του έργο.
Πηγές:
Χρήστος Λαζός, Η Αμερική και ο ρόλος της στην επανάσταση του 1821, Α τόμος
Julius Ward, The life and letters of James Gates Persival
James Gates Parcival, Poems
Αγγλική φιλολογία, Μ.Β, Ραΐζη
Άξιον Μνείας