Άξιος Μνείας
Κωνσταντίνος Δοξιάδης
Μία ύπαρξη δημιουργική, καινοτόμα, πρωτοπόρα, φωτεινή, ποιοτική. Όμως άγνωστη στους περισσότερους Έλληνες, όπως άγνωστο ή ελάχιστα γνωστό το έργο της. Παρ’ όλα αυτά, το αποτύπωμά της παραμένει ενεργό σε πάνω από 40 χώρες σε τέσσερις ηπείρους. Ασύλληπτο; Η συνέχεια είναι ακόμα πιο αποκαλυπτική.
Διάβασα αυτόν τον σχετικό διάλογο:
- Και γιατί δεν τον ήξερα μέχρι χθες;
- Για να μην νιώθεις άσχημα, ακόμη και οι φοιτητές στις σχετικές σχολές δεν διδάσκονται το έργο του.
Μα είναι δυνατόν, κάποιος εύλογα θα αναρωτηθεί; Και όμως, είναι…
Γεννηθείς το 1913. Μία από τις πιο ακτινοβολούσες προσωπικότητες τής μεταπολεμικής Ελλάδας. Ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης, ο πολεοδόμος, ο αρχιτέκτονας μεγάλων έργων, ο ευπατρίδης αντιστασιακός στην Κατοχή και συγγραφέας. Πόσο μικροί αντηχούν οι «κατασκευασθέντες» από τον άνθρωπο τίτλοι, όταν εισέρχεται κάποιος στον πυρήνα τού έργου τού Κωνσταντίνου Δοξιάδη!
Η ζώσα παρουσία τού έργου του είναι διάχυτη σε όλο τον πλανήτη. Οικουμενική η προσφορά του. Βαγδάτη, Ισλαμαμπάντ, Γκάνα, Ζάμπια, Λίβανος, Νιγηρία, Σαουδική Αραβία, Συρία, Ουάσιγκτον, Ίστγουικ, Οκλαχόμα, Μπρούκλιν, Ντιτρόιτ, Μαϊάμι, Ρίο ντε Τζανέιρο, Ιράν, Αργεντινή, Ουρουγουάη…
Ένας μεγάλος Έλλην. Ένας μεγάλος άνθρωπος. Μία υπόσταση φέρουσα στοιχεία υψηλής ποιότητας. Μία κληρονομιά παρακαταθήκη για το παρόν και το μέλλον. Ένας άνθρωπος δημιουργός, χάρη στους οποίους η ανθρωπότητα εξελίσσεται.
Στην Ελλάδα δυστυχώς εδιώχθη. Δύο είναι τα έργα του στην πολυαγαπημένη του πατρίδα. Τα Άσπρα Σπίτια και ο οικισμός Απολλώνιο. Παρ’ όλα αυτά, η ανασυγκρότηση τής χώρας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η καταγραφή, αποτίμηση των καταστροφών, στηρίχθηκαν στην άοκνη και χαλκέντερη έρευνα και μελέτη του Δοξιάδη.
Οι τολμηρές απόψεις του, η πίστη στις αρχές και αξίες του συγκρούστηκαν με τα συμφέροντα τής μετριότητας, τής ιδιοτέλειας και τής μιζέριας. Μετέβη διωκόμενος στην Αυστραλία, όπου άσκησε τα καθήκοντα γεωργού πρώιμης ντομάτας για να επιβιώσει. Η ποιότητα όμως δεν εξαλείφεται. Στο τέλος επικρατεί! Εν τέλει, επέστρεψε και μεγαλούργησε.
Η πεμπτουσία των δημιουργιών του στηρίζεται σε αυτό που ο ίδιος πάντα έλεγε: «η εντοπία πρέπει να μεριμνά για την ευτυχία και την ευημερία τού ανθρώπου. Οφείλει να φροντίζει και τα πέντε στοιχεία τού ανθρωπόκοσμου: τη φύση, τον άνθρωπο, την κοινωνία, τα κελύφη και τα δίκτυα. Οφείλει να εξασφαλίζει αυτήν την σύνθεση».
Μελέτησε συνολικά πάνω από 1.000 παραδείγματα πόλεων. Ουδεμία ευτελή γραφικότητα. Αντιθέτως, ενέταξε την εξέλιξη και ανάπτυξη φυσιολογικά στο τοπίο και την παράδοση των εκάστοτε κατοίκων. Πυρήνας τού έργου του ο άνθρωπος και η ψυχική του ισορροπία. Εκπληκτικό παράδειγμα αποτελεί η μελέτη και εφαρμογή τού σχεδίου μεταφοράς τής νέας πρωτεύουσας τού Πακιστάν στο Ισλαμαμπάντ.
Συνέλαβε και εκτέλεσε την πόλη τού μέλλοντος. Εισήγαγε την Οικιστική και κατέστη ως ένας από τους μεγάλους θεωρητικούς της σύγχρονης πολεοδομίας στον κόσμο. Πραγμάτωσε μία πρωτοποριακή και ρηξικέλευθη οικουμενική πρόταση βασισμένη στις εκλεπτυσμένες ποιότητες τής ζωής.
Η δράση του είχε ως τελικό αποδέκτη τον άνθρωπο, προβλέποντας τις προκλήσεις τού μέλλοντος. Διέγνωσε, ερεύνησε, μελέτησε, έπραξε, δημιούργησε, προσέφερε. Συμπύκνωσε και παρέδωσε το τετράπτυχο της Ελλάδας σε έργα παγκόσμιας κλίμακας: αρμονία, ποιότητα, ελευθερία, απλότητα. Με βαθιές ανθρωπιστικές καταβολές και στηριζόμενος στην αρμονία τής αισθητικής τής αρχαιότητας προσαρμοσμένης στις σύγχρονες και μελλοντικές ανάγκες, αγωνίστηκε για την ουσιαστική ευημερία τής ύπαρξης.
Ένας μεγάλος Έλλην, αυθεντικός κοσμοπολίτης, με αστείρευτη αγάπη για τον άνθρωπο, τον κόσμο και την Ελλάδα. Μέχρι και την τελευταία πνοή του, άλαλος πια, συγκέντρωνε σημειώσεις για την ασθένειά του με σκοπό να βοηθήσουν μελλοντικά. Αποχωρίστηκε τον υλικό κόσμο στην λατρεμένη του Αθήνα το 1975.
Άνθρωπος με Α κεφαλαίο. Ένα πνεύμα απερίγραπτα μπροστά από την εποχή του. Ένα πνεύμα αφιερωμένο στον αναβιβασμό και στην ένωση των εγκόσμιων με τα ουράνια, σε μία πορεία υπηρέτησης τής ψυχής του ανθρώπου και της εξέλιξής του με σκοπό την τελείωση.
ΥΓ.: Το αφιέρωμα αυτό δε δύναται να αγγίξει το όλον τής προσφοράς, των τιμών που έλαβε και του έργου που παρέδωσε ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης. Παρόλα αυτά, αποτελεί ένα έναυσμα ενεργοποίησης. Ένας ελάχιστος φόρος τιμής. Μία ανάσα ποιότητας.
Ευχαριστούμε…
https://www.youtube.com/watch?v=xGfIvb5iqmc
Πηγές:
– Εκπομπή Cosmote TV: ‘’Αυτοί που Τόλμησαν’’
– https://www.lifo.gr/culture/vivlio/dyo-agnostes-istories-gia-ton-konstantino-doxiadi
Άξιον Μνείας